Het koesteren van de glorieuze God

Over de kern van aanbidding


Momenteel ben ik bezig met een manuscript over aanbidding, waarvan ik hoop dat het door genade vorm mag krijgen als een boek. Hierin categoriseer ik verschillende momenten en ervaringen van het menselijk leven – van schaamte en pijn en van eer tot volharding en van heiliging tot roem. In de Psalmen worden verschillende menselijke emoties verwoord naar God toe. In al deze persoonlijke verwoordingen van emoties zien we hoe mensen zich vastklampen aan God en Hem koesteren. Zij vestigen hun hoop en vertrouwen op Hem. Tijdens de aanvechtingen, verdrukkingen en gedurende de dagen van onbeschrijflijke blijdschap.

De God van de Bijbel is de God Die aanbeden wil zijn. Hij alleen is God. Hij alleen geeft ons leven. En Hij alleen heeft recht op ons gehele leven – met alle ups en downs. Middenin de ellende, het voelen van emotionele, fysieke of geestelijke pijn kunnen de woorden uit onze ziel verwoorden Wie God voor ons is. En dat is waar Hij naar verlangt. De ontmoeting van de Heere Jezus met de Samaritaanse vrouw schetst een hoopvol en glorieus beeld. Ik probeer aan de hand van deze ontmoeting algemene principes van werkelijke aanbidding te schetsen, die onze vrijmoedigheid om tot God te naderen kunnen vergroten. Eigenlijk dus een soort samenvatting van alle menselijke ervaringen bij elkaar.

In het licht komen: Clash!
Voordat ik inhoudelijk inga op de tekst van Johannes 4:1-42, is het goed om kort terug te gaan naar Johannes 3, waar Jezus een gesprek heeft met Nicodemus.
Christus spreekt hier over de noodzaak van wedergeboorte, iets wat alleen tot stand kan komen door Gods Heilige Geest.
Een mens die niet is wedergeboren, is volkomen vervreemd van God. Hij leeft in de duisternis. Dat wil zeggen: hij heeft geen omgang met God. In Johannes 1 lezen we dat Jezus, Gods licht, in de wereld is gekomen. Je moet het zo zien: wanneer een zondaar Jezus Christus ontmoet – Die het stralende licht van Gods glorie is – loopt de niet-wedergeboren persoon weg. Hij háát Hem. In Jezus ziet hij alles wat hij zelf niet is. Hij ziet Jezus en in Hem ziet hij dat de standaard voor het huwelijk ontzettend hoog ligt (“Wat God samengevoegd heeft, scheide de mens niet.”). In Jezus ziet hij de zuivere norm van barmhartigheid (zoals in de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan). In Jezus ziet hij de radicaliteit van liefde (zoals het bidden voor en zegenen van vijanden, zij die vervolgen). En in dit alles ziet hij Iemand die zó anders, zó tegendraads is. Jezus gaat tegen onze menselijke, zondige natuur in. Wanneer wij Hem ontmoeten, komen we echter wél in Zijn licht. De kennis die wij hebben van Jezus, vanuit Gods Woord, is het “licht” dat wij van Hem ontvangen.

Wat doen wij met dat licht? En hoe staan wij in dat licht? In Christus heeft God ervoor gezorgd dat wij hard in botsing komen. Beter gezegd: onze botsing met God komt in het licht. Wanneer wij Jezus, de volmaakte Mens, zien en ontmoeten en wij vergelijken ons met Zijn Persoon, heeft dat een geweldige clash tot gevolg. Deze clash is gezond. Immers, “allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods” (Romeinen 3:23). God roept ons echter om nog dichterbij Christus te komen, verder in Zijn licht. Hij wil niet dat wij wegrennen. Hij wil dat wij dichterbij komen, met ons leven – wie wij zijn en wat we hebben gedaan. God gaf Christus aan ons in liefde. Hij wil dus dat wij ook ná de clash bij Hem blijven en de moed hebben om getransformeerd te worden naar Zijn Beeld. Met dit doel zijn wij immers geschapen! Dat God ons tot Hemzelf roept in Christus, is zuivere liefde.

Levend water
Nu terug naar de Samaritaanse vrouw. De liefde van God, zoals ik net beschreven heb, komt in de ontmoeting tussen Jezus en haar prachtig naar voren. Hij neemt haar mee naar het hart van aanbidding. In totaal ben ik vanuit de tekst op zes ontdekkingen gekomen.

#1 Aanbidding gaat over het ontdekken van geestelijk waarheid in geschapen materie
“Geef mij water,” vraagt Jezus. Hij is uitgeput van de wandeling en neemt een pauze bij Jakobs waterbron. Het gesprek dat volgt, met alle geestelijke verdiepingen, begint met dit ene verzoek.
Hieruit mogen wij leren dat God in de geschapen materie, dat wat wij zien in de schepping, aanwijzers heeft geplaatst die wijzen op Hem en de Waarheid Die Hij is. Water is enerzijds een geschapen materie, waarmee wij onze fysieke dorst lessen, maar Jezus gebruikt het als metafoor voor geestelijke verzadiging en eeuwig leven.
Met een scherpzinnige geest kunnen we van veel zichtbare materie een toepassing maken op de geestelijke realiteit. Jezus spreekt over levend water en levend brood, over licht, over een lamp, over bomen en over jonge en oude wijn. Je kunt met een ogenschijnlijk simpel voorwerp een indringend en verdiepend geestelijk gesprek voeren. Jezus gebruikt het hier om tot de kern van aanbidding te komen.

#2 Aanbidding gaat over vragen wat aan mij wordt gevraagd
Jezus’ verzoek om water zorgt voor grote verbazing bij de vrouw. De verhouding tussen Joden en Samaritanen lag gevoelig. De ontmoeting die we hier voor ons hebben, is zeker niet alledaags.
De vrouw refereert hier dan ook onmiddellijk aan, wanneer ze Jezus ziet en hoort. Het is een herkenbaar verschijnsel. Is het in de kerk anders? We kennen het verschil tussen Rome en Reformatie en orthodox en vrijzinnig. Het kan allemaal niet zo gemakkelijk door één deur. En als we niet oppassen, gaan veel gesprekken op aan deze gevoeligheden.
Jezus gaat niet in op haar opmerking. Hij legt min of meer Zijn verlangen op tafel: de vraag die Hij haar gesteld heeft, zou zij aan Hém moeten stellen! Ja – dát zou ze moeten doen. Ze zou water van Hem moeten vragen. Het levende water! Het water waar je nooit meer dorst van krijgt. Het water uit de zuivere bron. Het water dat eeuwig leven schenkt. Het water dat de intieme omgang met God door Christus voedt.
Als wij de Bijbel lezen en God in Christus ontmoeten, krijgen we een overvloed van levend water aangeboden! En wij denken heel vaak dat Jezus ons onmogelijke opdrachten geeft. Hij lijkt Gods geboden buiten ons bereik te leggen. Maar wat Hij het liefst wil, is dat de vragen die Hij aan ons stelt, Zelf terugkrijgt in de vorm van gebeden!
Als Hij huwelijkse trouw gebiedt, verlangt Hij ernaar dat ik tot Hem kom om Zijn levende water te drinken, vol van trouw. Hij vraagt trouw van mij, ik bid om trouw van Hem en Hij schenkt mij de huwelijkse trouw door Zijn Geest. Alles wat Christus van ons vraagt is het levende water dat Hij Zelf schenkt, zodat wij – verzadigd van Hem – Zijn wil kunnen volbrengen.

#3 Aanbidding gaat over gevoed worden met de woorden van God
“Geef mij altijd van dit water, meneer,” antwoordt de Samaritaanse. Zij blijft lange tijd denken dat Jezus over fysiek water spreekt, terwijl dat niet zo is.
Doordat ze blijft denken aan de fysieke betekenis van het woord “water”, ontdekken we haar selectieve luisterhouding. Jezus spreekt namelijk over levend water. Wat doet dat woord “levend” daar? En Hij heeft het over een bron, die “ontspringt tot in het eeuwige leven.” Wat is die “bron”? En wat is dat “eeuwige leven”? Allemaal hints die Jezus hier geeft, maar waar de vrouw geen acht op lijkt te slaan. Ze blijft gericht op fysiek water, dat ervoor zorgt dat zij geen dorst meer krijgt en dus ook niet meer naar deze bron hoeft te gaan. Als zij echter zorgvuldig had geluisterd en alles had overwogen wat Christus tegen haar heeft gezegd, zou ze Hem vragen hebben gesteld. En geldt het ook niet voor ons, dat wij selectief luisteren naar wat de Heere heeft te zeggen? Als Hij vier regels spreekt, hebben wij dan ook – selectief – aandacht voor twee?
En zien wij geestelijke boodschappen in Gods schepping? Of kijken we niet verder dan de zaken die wij zien? Staren wij ons blind op het geschapene, zonder door te denken hoe het Gods waarheid weerspiegelt?
Daarbij moeten we bij “woorden” ook denken aan Gods wil. Hij openbaart Wie Hij is, onder andere door Zijn wil. Jezus zegt dat deze wil – Gods wil – Zijn voeding is. Hij heeft Gods wil gegeten en gedronken. Het was Zijn leven. Van wieg tot graf was God en Zijn wil de voeding van de Heere Jezus.

#4 Aanbidding gaat over Geest en waarheid
Net nu we op het punt zijn dat we denken dat de vrouw het gaat begrijpen – dat ze tegemoet komt aan de vraag van Jezus – lijkt Hij weer een totaal andere weg in te slaan. Ditmaal vraagt Hij haar om haar echtgenoot te gaan halen.
Die heeft ze echter niet. Meer nog, het is een gevoelige kwestie voor haar. Ze heeft vijf echtgenoten gehad en nu is ze samen met een man, zonder getrouwd te zijn.
En juist deze gevoeligheid brengt Christus ter sprake. Bewust. Want haar reactie is belangrijk. En wat is haar reactie? “Ik heb geen man.”
Ze spreekt hier de waarheid. En zulke mensen zoekt God. Mensen die met hun gehele leven tot Hem komen, zonder de zaken mooier voor te stellen dan zij zijn. Zonder zaken achter te houden. Zonder te zwijgen of zelfs te liegen over de waarheid. God zoekt gebroken mensen die eerlijk zijn over de gebrokenheid van hun leven. In het antwoord van Jezus proeven we dat deze vrouw al heel dichtbij de essentie van aanbidding is. Zij verbloemt niets. Zij komt in Christus’ licht. Ze rent niet weg. Ze heeft nu de botsing met de Messias ondervonden en blijft bij Hem. Ineens ziet ze dat Hij een buitengewoon persoon is, een profeet. Ze spreekt haar verwachting en hoop uit, dat ooit de Messias zal verschijnen, Die alles zal vertellen.
Wanneer Jezus verklaart dat Hij de Messias is, rent de vrouw naar het dorp en doet een opmerkelijke uitspraak. Ze verzoekt de mensen mee te komen, omdat er “iemand is die alles kan vertellen over wat ik heb gedaan.” Wat een verschil! Jezus heeft maar één ding genoemd, en ze zegt dat Hij niet één ding van haar weet, maar alles! Jezus kent haar helemaal. Hij weet niet één ding, Hij weet alles. Zo kent Hij ons ook. Onze mooie eigenschappen, maar ook alle gevoelige punten. En Hij wil dat we met zowel de mooie als gevoelige zaken tot Hem komen.

#5 Aanbidding gaat over het binnenhalen van de oogst
Dat Jezus dit gesprek aanging, was heel bewust. En we mogen zeggen, dat dit Gods wil was. Door te verschijnen bij de waterput heeft Hij het leven van de Samaritaanse vrouw en de mensen van het dorp ingrijpend veranderd. Hij zaait Gods Woord, Gods werken, Hij straalt de glorie van God uit in de ontmoetingen met mensen. Zij komen in Zijn licht, blijven daar – en hun leven is nooit meer zoals het was. Jezus noemt dit proces zaaien en oogsten. De oogst wordt op dit moment binnengehaald. Allen die tot Jezus komen met hun gehele leven, zijn onderdeel van die oogst. En zowel degene die zaait als degene die oogst, verheugen zich.
Ook wij zijn geroepen en gezonden om te zaaien. Juist door het drinken van het levende water en te gehoorzamen aan de stem van Jezus weerspiegelen wij Zijn glorieuze karakter. Getuigen is niet slechts verkondigen met woorden. Het is een weerspiegelend leven, dat wijst naar Degene bij Wie de heerlijke zielsverzadiging te vinden is. Door te wandelen zoals Jezus, zijn wij getuigen van Hem. Dan blijft verkondiging en evangelisatie niet iets van woorden, maar ook van handen en voeten. En wij mogen er zeker van zijn, dat wanneer wij bidden naar Gods wil en om de verheerlijking van Zijn Naam, Hij ons zal leiden. Dan zullen we werkelijk de werken kunnen doen, die Hij van tevoren heeft voorbereid (Efeze 2:10).

#6 Aanbidding gaat over een persoonlijke ontmoeting met Jezus, niet via anderen
De mensen die door de Samartiaanse vrouw tot Jezus gebracht zijn, vragen Hem om te blijven. Jezus doet dat. Twee dagen verblijft Hij in hun midden. En dit is de conclusie: “Wij geloven dat Hij de Redder van de wereld is. Niet omdat het verhaal van die ene vrouw zo mooi of bijzonder is, maar omdat wij Hem Zelf hebben ontmoet.”
Ons geloofsleven kan niet worden gebouwd op de getuigenissen van anderen. We moeten zelf een persoonlijke omgang en ontmoeting met de Heere Jezus hebben om tot de ontdekking te komen Wie Hij werkelijk is.
Ja, we worden door anderen tot Christus gebracht, maar uiteindelijk is het een hele persoonlijke omgang, iets unieks tussen Hem en mij.

Ik bid dat jij Hem zult leren kennen, ontdekken en koesteren als de glorieuze God en dat Hij jouw leven vervult met Zijn Geest, zodat je in waarheid met Hem wandelen mag. En om het glorieuze, heerlijke karakter te weerspiegelen van Hem die Zijn in Zoon gaf, in liefde, om die glorie te zien en te worden veranderd naar datzelfde Beeld.